4-12-2004 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Όπως ανέφερα και στην πρώτη τοποθέτηση μου στη Διαρκή Επιτροπή, αυτή η Κυβέρνηση έχει εισαγάγει στην Κοινοβουλευτική της παρουσία μια πρακτική και μια φόρμα που υποτιμά τη νοημοσύνη του Σώματος και των κομμάτων, καταθέτοντας τα περισσότερα σχέδια με ψευδεπίγραφους τίτλους. Αυτό το γεγονός και ιδιαίτερα έντονο σε ότι αφορά το Υπουργείο Υγείας. Θυμόμαστε το νομοσχέδιο για την Ένωση Νοσηλευτών, που όμως στο μεγαλύτερο μέρος του αναφερόταν – ως λοιπές διατάξεις – στην αλλαγή με βίαιο τρόπο των διοικήσεων των ΠΕΣΥΠ και των Νοσοκομείων. Κάτι ανάλογο κάνει και με το εν λόγω νομοσχέδιο για την Υγεία. Ο τίτλος του, παρασσάγγας απέχει από την ουσία και το περιεχόμενο του, αφού με μια μόνο ανάγνωση του κειμένου, εύκολα διαπιστώνει ο οιοσδήποτε ότι, υπό την σκέπη της Πολυκλινικής του Ολυμπιακού Χωριού συντελούνται διεργασίες ικανές να ανατρέψουν πλήρως τη φύση και τη λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας σε μια κατεύθυνση λιγότερο δημόσια και περισσότερο ανοικτή στην ιδιωτική λογική και στην ιδιωτική παρέμβαση.

Μολονότι εξειδικεύεται η αναφορά στην Πολυκλινική Ολυμπιακού Χωριού η διαπίστωση είναι σαφής: Η ανάπτυξη της μονάδος αυτής είναι «πιλοτική» που σημαίνει ότι θα ακολουθήσουν και άλλες Μ.Υ. παίρνοντας τον χαρακτήρα Ν.Π.Ι.Δ. Ανοίγει έτσι σιγά σιγά η πόρτα για μεταβολές σ’ αυτό που προαναφέρθηκε, δηλαδή στο Δημόσιο χαρακτήρα της Υγείας. Πρώτο στάδιο σ’ αυτή την «πειραματική» μεταμόρφωση είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Η κατηγοριοποίηση των παρεμβάσεων είναι απόλυτα σαφής ως προς το εύρος της παρέμβασης στο ΕΣΥ. • Ανάπτυξη νέων μορφών φροντίδας υγείας • Παροχή πρόσθετων και εξειδικευμένων υπηρεσιών υγείας, όπως η κατ’ οίκον νοσηλεία, η προληπτική ιατρική και η αποκατάσταση • Η ανάπτυξη πιλοτικών προγραμμάτων παροχής υπηρεσιών υγείας • Η εξασφάλιση τρόπων άμεσης πρόσβασης του Έλληνα ασθενή σ’ εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας. Αυτά και άλλα τόσα υπόσχεται η κυβέρνηση, με ένα λόγο εξαιρετικά επικίνδυνο τόσο στο ίδιο το κείμενο όσο και δια στόματος του Υπουργείου Υγείας, που οφείλω να ομολογήσω ότι διαθέτει χαρισματικό λόγο, αλλά ας μου επιτρέψει να πώ και πλάνο γιατί η αλήθεια βρίσκεται αλλού. Όπως αλλού βρίσκονταν και πριν τις εκλογές όταν η Ν.Δ. ήταν αντιπολίτευση, και η «πολιτική της κατσαρίδας»πρυτάνευε στην κριτική της για το ΕΣΥ. Φτάσαμε λοιπόν στην προκείμενη «νεωτερικότητα» της εισαγωγής στο Σύστημα Υγείας της λογικής των Ανώνυμων Εταιριών. Η επιχειρούμενη πιλοτική εφαρμογή, κάθε άλλο παρά αθώα είναι. Η Α.Ε.Μ.Υ Α.Ε. παίρνει το χαρακτήρα ενός υπερόργανου με δυνατότητες διείσδυσης σε ολόκληρο το φάσμα της Δημόσιας Υγείας. Ερώτημα πρώτον: Γιατί τίποτα από αυτό το μοντέλο που προωθεί το Υπουργείο Υγείας δεν αναφέρεται πουθενά στο προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας Γιατί δεν υπήρξε ένας ουσιαστικός διάλογος με τους φορείς του υγειονομικού χώρου πριν κατατεθεί το νομοσχέδιο; Ερώτημα δεύτερο: Γιατί οκτώ μήνες μετά τις εκλογές και ενώ οι δεσμεύσεις και οι διακηρύξεις της Ν.Δ. ήταν σαφείς και επαναλαμβανόμενες για προώθηση νόμου σε σχέση με την Α’ Βάθμια Φροντίδα Υγείας δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής ένα πλήρες και ολοκληρωμένο σχέδιο ενώπιον του Ελληνικού Κοινοβουλίου και τηρείται σιγή ιχθύος από το Υπουργείο Υγείας σε σχέση με αυτό ζήτημα; Μήπως αυτό το σχέδιο νόμου που συζητάμε σήμερα αποτελεί πρόκριμα και εισαγωγή για τη λογική που θα διαπερνά το επόμενο βήμα για τη Π.Φ.Υ; Αν είναι έτσι, τότε θα πρέπει να μιλάμε για την πρώτη πράξη ενός έργου που θα αφορά στο σύνολο του ένα άλλο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ένα υβρίδιο ενός διαφορετικού οργανισμού που στη σύνθεση του θα βρίσκεται μακράν του Αγαθού της Δημόσιας και Δωρεάν Υγείας, μακράν της λογικής και της ουσίας του κοινωνικού κράτους. Γιατί, παρά τις διαβεβαιώσεις περί ελέγχου και εποπτείας του Δημοσίου στην νέα μορφή που προωθείται με τη σύσταση της Α.Ε.Μ.Υ. κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι σε βραχύ χρονικό διάστημα δεν θα υπάρξει τροποποίηση της σύνθεσης του μετοχικού της κεφαλαίου και δεν θα μπει απ’ το παράθυρο( γιατί όχι και από την κεντρική πύλη) ένας «στρατηγικός επενδυτής» στο όνομα της «κοινωνικοποίησης –βλέπε ιδιωτικοποίησης- της αγοράς υγείας» όπως χαρακτηριστικά λέτε στην αιτιολογική έκθεση.

Αλλά πέραν αυτού, μήπως δεν προοιωνίζεται μια κατάσταση στο χώρο της Υγείας, δύο ταχυτήτων; Ποίος εγγυάται ή πως διασφαλίζεται ότι οι πολίτες αυτής της χώρας, οι ασφαλιστικοί φορείς των οποίων δεν μετέχουν ως μέτοχοι στο εν λόγω δημιούργημα θα έχουν πρόσβαση επί ίσοις όροις; Δεν αμφιβάλλω ότι το νέο μοντέλο της Πολυκλινικής του Ολυμπιακού Χωριού θα προβληθεί και θα διαφημιστεί ως η ναυαρχίδα που κατασκευάστηκε στα πιο σύγχρονα Ναυπηγεία, αλλά που ηγείται ενός στόλου ατμοκίνητων και πεπαλαιωμένων σκαφών – μονάδων υγείας και που θα πρέπει να αντικατασταθούν ένα-ένα με τα νέα πρότυπα του Ανωνυμοεταιρικού σχήματος. Τότε όμως για την επιβίβαση των επιβατικών στα πλοία της ελπίδας θα χρειάζεται ένα πολύ ακριβό εισιτήριο και με περιορισμένες θέσεις για τους ασθενείς. Η Γενική διαπίστωση μου είναι ότι πρόκειται για αποδόμηση της ίδιας της φύσης του ΕΣΥ και οι σκοποί, της από σύσταση Α.Ε., υπερβαίνουν τους σκοπούς και το πνεύμα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Υπ’ αυτή την έννοια οποιαδήποτε παρέμβαση, οργανωτική αναδιάρθρωση και εγχείρημα, για την καλύτερη και αποδοτικότερη λειτουργία των μονάδων Υγείας και εν προκειμένω για μια μονάδα που έχει χαρακτηρισθεί ως Κέντρο Υγείας Αστικού Τύπου, θα πρέπει να είναι ενταγμένη στο ΕΣΥ και ως φιλοσοφία και ως πρακτική εφαρμογή. Πάντως όλη η φιλολογία που αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται από τη Νέα Δημοκρατία περί απαξιωμένων μονάδων Υγείας και μηχανισμών λειτουργίας στο ΕΣΥ, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αυτή η κατασυκοφάντηση είχε απώτερο στόχο την εισαγωγή μιας «νέας» αντίληψης για την Υγεία που δεν είναι άλλη από την εισχώρηση πόντων στην Ιδιωτική παρέμβαση.

Όσον αφορά το άλλο ζήτημα που προτείνεται με το σχέδιο νόμου δηλαδή τη δημιουργία Συνηγόρου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, πέραν του γεγονότος ότι το θεωρώ ως ένα «εφέ» εκ περισσού, δίνει τη δυνατότητα στην ηγεσία του Υπουργείου Υγείας να απαλλάσσεται των ευθυνών του τουλάχιστον σε πρώτη φάση και να διοχετεύει σωρηδόν τα παράπονα του κόσμου σε έναν άλλο φορέα που όπως γνωρίζουμε, ήδη λειτουργεί στην κατεύθυνση των προβλημάτων που αφορούν την Υγεία. Βεβαίως θα πρέπει να ενισχυθεί στην υπάρχουσα δομή του με την περαιτέρω στελέχωση του, αλλά η δημιουργία ξεχωριστών κλάδων για τα ζητήματα Υγείας θα μπέρδευε τους πολίτες, όσον αφορά τις προσδοκίες τους για την αντιμετώπιση υπαρκτών προβλημάτων. Μια άλλη παρατήρηση επί του συζητούμενο σχέδιο νόμου που είναι ενδεικτική της αγωνίας και της σπουδής της κυβέρνησης να ελέγξει τα όργανα επιλογής και κρίσης των γιατρών, είναι η επαναφορά διατάξεων που ορίζουν τα της σύνθεσης τους και του τρόπου λειτουργίας τους. Και αυτό 3 μόλις μήνες μετά την ψήφιση προηγούμενου νόμου που όριζε τα ίδια ζητήματα. Θα ήθελα κλείνοντας να κάνω μια γενικότερη κρίση για το ιδεολογικό υπόβαθρο και την οπτική της κυβέρνησης για το ζήτημα της Υγείας: Στην αιτιολογική έκθεση και επί του άρθρου 2 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι, επιδίωξη του νέου νομικού προσώπου είναι η «κερδοφορία προς όφελος των μετόχων». Η διατύπωση αυτή, όποιοι κι αν είναι οι μέτοχοι, παραπέμπει στη διαχειριστική οικονομιστική αντιμετώπιση ενός από τους βασικότερους πυλώνες της κοινωνικής αλλά και προσωπικής-ανθρώπινης υπόστασης που είναι η Υγεία. Για μας στο ΠΑΣΟΚ, επιδίωξη σ’ αυτό το επίπεδο είναι πάνω απ’ όλα η όσο το δυνατόν καλύτερη παροχή εκ μέρους του κράτους υπηρεσιών Υγείας στους πολίτες χωρίς λογιστικά προαπαιτούμενα, χωρίς την πρωτοκαθεδρία στην πολιτική μας της έννοιας της σχέσης κόστους-οφέλους. Αυτή η σχέση είναι μεν βασική παράμετρος αλλά όχι δεσμευτική προυπόυθεση. Η υγεία είναι από τους τομείς που το πολιτικό πρέπει πάση θυσία να επικυριαρχεί του οικονομικού. Εσείς έχετε μια τελείως διαφορετική λογική. Γι’ αυτό καταψηφίζουμε το σχέδιο νόμου επί της αρχής.