20-2-2006 ΟΜΙΛΙΑ Εισήγηση στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής “για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν…

Εισήγηση στη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής “για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία”, με θέμα: «Επαγγελματική αποκατάσταση και απασχόληση των ΑΜΕΑ.»

Η πολιτική ή οι πολιτικές για την εργασία και την απασχόληση ή αλλιώς, η καταπολέμηση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, αποκτούν ξεχωριστή σημασία όταν πρόκειται για πολίτες που ανήκουν στην κατηγορία των Ατόμων με Αναπηρία. Στις περιπτώσεις αυτές, η συνθετότητα των προβλημάτων πολλαπλασιάζεται, όπως επίσης πολλαπλασιάζεται και η ευθύνη του κράτους αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας απέναντι σ’ αυτούς τους συνανθρώπους μας, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις φθάνουν στο 10% περίπου του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Τα γενικά στοιχεία και οι δείκτες που αφορούν την απασχόληση και την ανεργία είναι γνωστά, συζητήθηκαν και συζητιούνται καθημερινά, αναλύθηκαν πολιτικά για μια ακόμη φορά στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για τον προϋπολογισμό και αποτελούν το πιο μεγάλο και το πιο σημαντικό σημείο αναφοράς των περισσοτέρων κοινωνικών προβλημάτων που απασχολούν τη χώρα και τους πολίτες.

Η όσο το δυνατόν καλύτερη και σαφέστερη εικόνα της πραγματικής κατάστασης των ΑΜΕΑ σε σχέση με την εργασία και την απασχόληση κατά κατηγορίες (ηλικία, φύλλο κ.λ.π.),θα αποτελούσε ένα επιπλέον σημαντικό εργαλείο για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικής για την επαγγελματική αποκατάσταση των ανθρώπων αυτών και θα βοηθούσε καθοριστικά στην αποτελεσματικότητα των μέτρων που πρέπει να υλοποιηθούν. Η απασχόληση των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα. Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία είναι η απασχόληση. Η απασχόληση σε συνδυασμό με την εκπαίδευση αποτελούν τους κύριους μοχλούς για την ενσωμάτωση των αναπήρων στην κοινωνία, ενώ ταυτόχρονα η έλλειψη ολοκληρωμένων πολιτικών παρέμβασης στους συγκεκριμένους τομείς, αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες του κοινωνικού αποκλεισμού. Από αυτήν την άποψη, αποτελεί ζήτημα κεφαλαιώδους σημασίας η πολιτεία να εκπονήσει και να υλοποιήσει σχεδιασμένες πολιτικές απασχόλησης, που να στοχεύουν στην καθολική ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας. Οι παρεμβάσεις της πολιτείας. Στον τομέα της απασχόλησης των ατόμων με αναπηρία μόλις τα 30 τελευταία χρόνια άρχισαν να διαμορφώνονται οι παρεμβάσεις της πολιτείας. Το 1979 με τον ν. 963, το 1986 με τον ν. 1648 και το 1998 με τον ν. 2643. Με την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος αρθρο21, παρ.5 γίνεται μια γενική αναφορά στα δικαιώματα των αναπήρων για ίσες ευκαιρίες και το 2004 ενσωματώνεται στο Ελληνικό Δίκαιο η κοινοτική οδηγία 78 του 2000 περί καταπολέμησης των διακρίσεων, όπου γίνεται σαφής αναφορά σε λήψη μέτρων για την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των ατόμων με αναπηρία. Ωστόσο επισημαίνουμε πως σε όλες τις νομοθετικές παρεμβάσεις της πολιτείας τις σχετικές με την απασχόληση των αναπήρων, αυτές εντάσσονται μαζί με μέτρα κοινωνικής προστασίας και για άλλες ομάδες του πληθυσμού, με συνέπεια να διαχέονται οι θετικές δράσεις υπέρ των αναπήρων. Βασικά αίτια της ανεργίας των ατόμων με αναπηρία. Θεωρούμε χρήσιμο κατ’ αρχήν να συνοψίσουμε τις κύριες αιτίες που προκαλούν τον αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία από την αγορά εργασίας: Α. Η κοινωνική προκατάληψη με τον κοινωνικό ρατσισμό, που ως νοοτροπία εξακολουθούν να αποτελούν δομικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας. Β. Η έλλειψη από πλευράς της πολιτείας ολοκληρωμένου κεντρικού σχεδιασμού, που να συνδυάζει τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία με την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Γ.

Οι αλλαγές που συντελούνται στην αγορά εργασίας, στις νέες τεχνολογίες και στο οικονομικό περιβάλλον γενικότερα, για τις οποίες τα άτομα με αναπηρία δεν στηρίζονται με την λήψη των αναγκαίων υποστηρικτικών δομών, ώστε να είναι σε θέση να ενταχτούν στην αγορά εργασίας. Δ. Η διοικητική γραφειοκρατία της δημόσιας διοίκησης σε σχέση με την λειτουργία του μηχανισμού των αναγκαστικών τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας (π.χ. από την ψήφιση του ν.2643/98 μέχρι σήμερα έπρεπε να έχουν γίνει 6 προκηρύξεις, έχουν γίνει μόνο 2). Ε. Η έλλειψη υποδομών πρόσβασης των αναπήρων, όπως προσβάσιμα κτήρια, μεταφορές, κ.λ.π., με συνέπεια τα άτομα με αναπηρία να μην διευκολύνονται να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή. Συνοπτικά η σημερινή πραγματικότητα έχει ως εξής: Ο αποκλεισμός των αναπήρων από την αγορά εργασίας, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΑΕΔ, αυτή ανέρχεται στο 80%, ενώ στις χώρες της Ε. Ε. των 15 κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 50%. Το γεγονός της έλλειψης μητρώου αναπήρων και η δημιουργία από αυτό επί μέρους βάσεων δεδομένων για επεξεργασία ειδικότερων ποιοτικών και ποσοτικών στοιχείων έχει ως αποτέλεσμα όλα τα μέτρα που έχουν παρθεί κατά καιρούς να έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα. Σχετική έκθεση του συνηγόρου του πολίτη (Ιούνιος 2005) περιγράφει με σαφήνεια την κατάσταση που επικρατεί στον τομέα της απασχόλησης με την εφαρμογή του ν. 2643/1998 και ιδιαίτερα για τον τρόπο εφαρμογής του και τις διοικητικές διαδικασίες γενικότερα. Παράλληλα δε, όλο αυτό το διάστημα έχουν εκπονηθεί και υλοποιηθεί προγράμματα, χρηματοδοτούμενα από την Ε. Ε. και το Ελληνικό Δημόσιο για την επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση μέσω των 3 κοινοτικών πλαισίων στήριξης. Όμως δεν φαίνεται μέχρι σήμερα αυτά να έχουν συμβάλλει στον βασικό τους στόχο, που είναι η μείωση της ανεργίας. Η μη εφαρμογή δεικτών αξιολόγησης των συγκεκριμένων προγραμμάτων, ως προς τα αποτελέσματα που παράγουν, έχει ως άμεση συνέπεια αφενός την σπατάλη των πόρων και αφετέρου κατάρτιση με αμφίβολη ποιότητα και αποτελεσματικότητα.

Ουσιαστικά απουσιάζει ο επαγγελματικός προσανατολισμός από την δράση των φορέων που έχουν την ευθύνη για την αποκατάσταση των αναπήρων και τα προγράμματα κατάρτισης που παρέχουν, δεν ανταποκρίνονται στα απαραίτητα ποιοτικά στοιχεία, ώστε τα άτομα με αναπηρία που συμμετέχουν σε αυτά να έχουν επάρκεια κατάρτισης, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας.. Για την ένταξη των αναπήρων στην αγορά εργασίας η χώρα μας υιοθέτησε το μοντέλο των αναγκαστικών τοποθετήσεων σε θέσεις εργασίας. Ωστόσο υπάρχουν συστηματικά κοινωνικές διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία από επιχειρήσεις του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, αρνούνται συστηματικά να προσλαμβάνουν άτομα με αναπηρία σε θέσεις εργασίας. Οι κοινωνικές προκαταλήψεις αλλά και η μη επαρκής επαγγελματική κατάρτιση, είναι από τους βασικούς λόγους άρνησης για προσλήψεις εργαζομένων με αναπηρία. Όπως επισημαίνεται και στην έκθεση του συνηγόρου του πολίτη, ένας μεγάλος αριθμός αναπήρων εργαζομένων δεν έχει επαρκή ενημέρωση για τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πρόσληψη του, με αποτέλεσμα αιτήσεις να απορρίπτονται λόγω έλλειψης των απαραίτητων δικαιολογητικών. Ορισμένες ακόμα παρατηρήσεις που πρέπει να γίνουν για τα ζητήματα εργασιακής ένταξης και απασχόλησης των ΑΜΕΑ είναι και οι εξής: • Τα ΑΜΕΑ ως ιδιαίτερη ομάδα, παρουσιάζουν στο εσωτερικό τους πολλά στοιχεία ανομοιογένειας. Οι εμπειρίες τους στην απασχόληση ποικίλουν, λόγω κυρίως μιας ευρείας κλίμακας διαφορετικών δεξιοτήτων, δυνατοτήτων αλλά και αναγκών. Αυτό συμβαίνει εξ αιτίας της διαφορετικότητας της αναπηρίας που έχουν τα άτομα αυτά και κάθε μια κατηγορία πρέπει να εξετάζεται εξειδικευμένα και συγκεκριμένα. • Εκτός από τις απαράδεκτες διακρίσεις που αντιμετωπίζουν τα ΑΜΕΑ σε πολλές περιπτώσεις, λόγω ακριβώς της αναπηρίας τους, υπάρχουν και διακρίσεις που οφείλονται και σε άλλα χαρακτηριστικά, όπως το φύλο, η ηλικία, η εθνικότητα κλπ. Διακρίσεις επί διακρίσεων, δηλαδή, που εντείνουν τα πρωτογενή προβλήματα και καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη και περίπλοκη την επίλυση του εργασιακού ζητήματος και επιβάλλουν στο κράτος να είναι ακόμα πιο υπεύθυνο στην χάραξη και υλοποίηση πολιτικών κατά της ανεργίας και του αποκλεισμού. • Η διασφάλιση της πρόσβασης των ΑΜΕΑ στα γενικά μέτρα για την απασχόληση και για την ένταξη στην αγορά εργασίας, πρέπει να γίνεται χωρίς την κατάργηση της λήψης ειδικών μέτρων. • Η εξάλειψη εμποδίων για την ένταξη των ΑΜΕΑ στην αγορά εργασίας, προϋποθέτει την άρση εμποδίων και σε άλλους τομείς, όπως η υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης, η κατάρτιση, η κοινωνία της πληροφορίας, οι μεταφορές, τα τεχνικά βοηθήματα, το δομημένο περιβάλλον, κλπ.

Σύμφωνα με τις πιο πάνω γενικές παρατηρήσεις, καθίσταται σαφές, ότι για την ουσιαστική αντιμετώπιση του θέματος της απασχόλησης και της εργασίας των ΑΜΕΑ, χρειάζεται μια συνολική προσέγγιση του ζητήματος με συντονισμένα μέτρα που θα αφορούν σε όλες τις πτυχές και σε όλους τους παράγοντες που υπεισέρχονται στη ζωή των συνανθρώπων μας αυτών και που σχετίζονται με την προσπάθεια για την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Οι άξονες των μέτρων πάνω στους οποίους η πολιτεία θα πρέπει να κινηθεί, για να διασφαλιστούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ όσον αφορά την απασχόληση και την εργασία, είναι οι παρακάτω: 1. Επιβάλλεται ο κεντρικός σχεδιασμός από πλευράς της πολιτείας για την απασχόληση των αναπήρων, που θα αποβλέπει στην μελέτη της αγοράς εργασίας, τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης των αναπήρων σε επαγγέλματα που μπορούν αποτελεσματικά να ασκήσουν, με την καθιέρωση του μητρώου αναπηρίας και την δημιουργία παράλληλων βάσεων δεδομένων. 2. Ψήφιση νόμου αποκλειστικά για την απασχόληση των αναπήρων. Αξιολόγηση των τυπικών και ουσιαστικών προσόντων τους και διαφάνεια στο σύστημα προσλήψεων. Αυξημένη προστασία από τις απολύσεις. 3. Επαρκής επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, με την θέσπιση του επαγγελματικού προσανατολισμού. 4.Ανάδειξη των δυνατοτήτων των αναπήρων ως επαγγελματιών, με την παράλληλη δημιουργία όλων των αναγκαίων υποστηρικτικών και τεχνολογικών υποδομών, ώστε να μπορούν ισότιμα να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Απαραίτητη κρίνεται, η απρόσκποπτη προσπέλαση των ΑΜΕΑ στην κοινωνία της Πληροφορίας. Παραδοχή της αρχής, πως τα άτομα με αναπηρία με την απαραίτητη στήριξη, αποτελούν μέρος του παραγωγικού δυναμικού της κοινωνίας. 5. Συνδυασμός του μοντέλου αναγκαστικής τοποθέτησης, με αντίστοιχες εναλλακτικές μορφές τοποθέτησης, μέσα από την συνεχή ενημέρωση εργοδοτών και φορέων. 6. Ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την θέσπιση από την πολιτεία ίσων ευκαιριών. 7. Θέσπιση κινήτρων, με διάφορες εναλλακτικές μορφές, σε επιχειρήσεις που απασχολούν άτομα με αναπηρία. 8. Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για όλα τα ζητήματα που αφορούν τα ΑΜΕΑ. 9. Επαρκής ενημέρωση των αναπήρων για τα δικαιώματα που τους παρέχει το σύστημα και συνεχής στήριξη στην άσκηση τους.

Related Posts

Copyright © 2011-2024 perlepe.gr | Developed by Oceancube - Hosted by innoview.gr