17-3-2005 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ Υ.Υ.Κ.Α. « Εθνικό Σύστημα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και λοιπές διατάξεις»

Αν δούμε συνολικά όλα τα σχέδια νόμου που έχει φέρει στη Βουλή ο νυν υπουργός Υγείας το διάστημα που πέρασε από τις εκλογές, θα διαπιστώσουμε ότι κανένα ζήτημα που αφορά την ουσία της λειτουργίας του ΕΣΥ δεν έχει τεθεί παρά μόνο επί μέρους πλευρές, που δεν αποτελούν βεβαίως ριζοτόμες παρεμβάσεις. Αν υπάρχει κάτι κοινό σ’ όλους αυτούς τους νόμους μαζί με το παρόν σχέδιο που συζητούμε, είναι η πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, ενταγμένη στη γενικότερη πρόθεση όλης της κυβέρνησης, να ελέγξει διοικητικά και κομματικά και τον χώρο της Δημόσιας Υγείας με την αναδιάρθρωση των δομών του ΕΣΥ προς μια κεντρική κατεύθυνση: Την περαιτέρω συγκέντρωση εξουσιών στα χέρια του Υπουργού, αφού οι περισσότερες αρμοδιότητες διορισμού διοικήσεων στα όργανα λειτουργίας του συστήματος πηγάζουν από αυτόν με τρόπο απόλυτο, ανεξέλεγκτο και μακριά από αντικειμενικά και αξιοκρατικά κριτήρια. Αυτή η αντίληψη και νοοτροπία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ζήτημα της διακυβέρνησης για την Νέα Δημοκρατία έχει καταντήσει αυτοσκοπός και τελικά, αποτελεί ένα βαθύτατο ιδεολογικό της χαρακτηριστικό που θα μπορούσε να το περιγράψει κανείς ως ένα μίγμα ιδιότυπου κρατισμού και νεοφιλελευθερισμού μαζί, στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται και ασκεί την εξουσία.

Επί, του συζητούμενο σχεδίου νόμου το ιδεολογικό αυτό μοτίβο εμφανίζεται ευκρινώς τόσο στην αιτιολογική έκθεση όσο και στα επί μέρους άρθρα. Ενώ αναφέρεται ότι η κυβέρνηση προχωρά στην κατάργηση των Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας και Πρόνοιας εν ονόματι της απλοποίησης της διοίκησης του ΕΣΥ, ταυτόχρονα θεσμοθετείται μια αντίστοιχη βαθμίδα, αυτή των Δ.Υ.Π.Ε. με συγκεχυμένες και γενικόλογες αρμοδιότητες που μόνο αντιγραφειοκρατικά δεν λειτουργεί, περιπλέκοντας ρόλους και ευθύνες στην πυραμίδα του συστήματος. Από την άλλη, ενώ μετατρέπει τα νοσοκομεία σε Ν.Π.Δ.Δ. για να αποκτήσουν ευέλικτη και αποτελεσματικότερη λειτουργία, όλη τους σχεδόν η δραστηριότητα εγκρίνεται, ελέγχεται και καθοδηγείται από τον Διοικητή της οικείας Υγειονομικής Περιφέρειας ( άρθρο 7 6) με αποτέλεσμα να αναιρείται στην πράξη η διαλαλούμενη αυτοτέλεια τους και ο αποκεντρωτικός τους στόχος. Στο θέμα των νοσοκομείων και της νομικής τους μορφής ως Ν.Π.Δ.Δ. πρέπει να στιγματισθεί το γεγονός ότι στο Δ.Σ. δεν προβλέπεται αιρετός εκπρόσωπος του επιστημονικού προσωπικού. Αυτός ο αποκλεισμός και αντιδημοκρατικός είναι δηλωτικός των προθέσεων του υπουργείου να βάλει στην άκρη τους κατ’ εξοχήν στυλοβάτες της Υγείας. Παράλληλα, η πλειοψηφία του Δ.Σ. των νοσοκομείων ελέγχεται από τον Υπουργό και οι διοικητές τους δεν υπόκεινται σε καμία αξιολογική κρίση με αντικειμενικά κριτήρια, δεν περνούν από καμία διαδικασία αξιολόγησης και το μόνο που πρέπει να έχουν ως ουσιαστική προϋπόθεση είναι η προσωπική προτίμηση από τον Υπουργό και την κυβέρνηση. Ανάλογη αντιμετώπιση έχει και η διοίκηση της Δ.Υ.ΠΕ που το Διοικητικό της Συμβούλιο συγκροτείται με απόφαση και διορισμό από τον Υπουργό. Επιγραμματικά, επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι ο διορισμός συμβούλων και παρασυμβούλων θα αυξήσει σημαντικά τα κόστη λειτουργίας του συστήματος, και χαρακτηριστικά επισημαίνω ότι με την προσθήκη στα έμμισθα πρόσωπα, του αναπληρωτή διοικητή, τα κόστη αυτά γίνονται ακόμη μεγαλύτερα. Τα δυο παράλληλα όργανα διοίκησης δηλαδή τα Δ.Σ. των ΔΥΠΕ και τα Δ.Σ. των Νοσοκομείων δεν έχουν διακριτούς ρόλους και όπως προανέφερα δημιουργείται ασάφεια για το ποιος έχει την πρωτοκαθεδρία και σε ποιους τομείς. Διότι και στις δύο περιπτώσεις οι περιγραφές που γίνονται από το σχέδιο νόμου είναι γενικόλογες και σε πολλά σημεία ταυτόσημες.

Για άλλη μια φορά λοιπόν γίνεται σαφές ότι δεν υπάρχει πολιτική πρόταση για την αναδιάρθρωση του ΕΣΥ, καμία ουσιαστική αναφορά δεν γίνεται για το μείζον ζήτημα της πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, τίποτα δεν προβλέπεται για την πραγματική αποκέντρωση και τη σύνδεση υγειονομικών μονάδων με τις τοπικές κοινωνίες. Και αυτό το νομοσχέδιο είναι σε πρώτη ανάγνωση ένα ανώδυνο νομοθέτημα με στόχο την ενίσχυση ενός καλού ΠΡΟΦΙΛ για τον Υπουργό και την κυβέρνηση με τις δήθεν αναδιαρθρώσεις που προωθεί, γίνεται όμως επικίνδυνο από τη στιγμή που συντηρεί τη στασιμότητα και την ουσιαστική απραξία με αποτέλεσμα όλες οι δυναμικές που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν, να μένουν αδρανείς. Η γενική εικόνα και αυτής της «παρέμβασης» του Υπουργού Υγείας θυμίζει ΣΚΙΕΡ που εκτελεί ένα ΣΛΑΛΟΜ και με επιδεξιότητα αποφεύγει τα εμπόδια, που όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση τα αποτελέσματα της επίδειξης θα είναι τόσο στέρεα και διαρκή και κυρίως τόσο χρήσιμα όσο και η γραμμή που αφήνουν τα παγοπέδιλα στο χιόνι. Στο χιόνι επίσης εγράφησαν και οι προεκλογικές υποσχέσεις της κυβέρνησης που σήμερα, ένα χρόνο ακριβώς μετά τις εκλογές του Μαρτίου, η θύελλα που επαγγελλόταν ότι θα σαρώσει τα κακώς κείμενα στο κράτος και στα κοινωνικά προβλήματα, το μόνο που προκάλεσε είναι να σβήσει ακριβώς αυτές τις υποσχέσεις μαζί με τις υπόλοιπες προσδοκίες είχαν δημιουργηθεί σε ένα κομμάτι των πολιτών. – Η αποδόμηση του κειμένου του σχεδίου νόμου και η επί μέρους κριτική του φοβάμαι ότι περικλείει τον κίνδυνο να θεωρηθεί ως επί της ουσίας σύμπραξη έστω και σε ένα χωρίς ουσία κείμενο. Παρ’ όλα αυτά όσες, επί μέρους ρυθμίσεις είναι καταφανώς υποκειμενικές και συνηγορούν στον στρατηγικό στόχο της Ν.Δ. για κομματικό έλεγχο και στο Σύστημα Υγείας, πρέπει να τονιστούν και να καταγγέλλονται. Για του λόγου το αληθές των σκέψεων αυτών υπάρχει ένα ζήτημα το οποίο είναι ακρογωνιαίο και καταλυτικό στις νομοθετικές ρυθμίσεις στις οποίες έχει με πρωτοβουλία του προωθήσει το Υπουργείο Υγείας και που δεν τίθεται ούτε στο παρών σχέδιο νόμου. ο ζήτημα αυτό δεν είναι άλλο από τη χρηματοδότηση του συστήματος, που κραυγαλέα απουσιάζει από το ανά χείρας μας κείμενο.

Η όποια συζήτηση και η όποια πρόταση νόμου κατατίθεται ενώπιον του κοινοβουλίου και φέρει βαρυσήμαντους τίτλους περί «Εθνικού Συστήματος Υγείας» και μάλιστα εμπλουτισμένους και συνεπικουρούμενους με τη προσθήκη των λέξεων Κοινωνικής Αλληλεγγύης, δημιουργεί εύλογα το ερώτημα: Περί ποίου συστήματος ομιλούμε και περί ποίας αναμόρφωσης του όταν δεν γίνεται λόγος για την «ταμπακέρα», δηλαδή για τους πόρους που χρειάζεται το εγχείρημα. Πριν από τρεις μήνες ψηφίστηκε ο προϋπολογισμός του κράτους και όπως όλοι γνωρίζουμε ουδεμία πρόβλεψη υπήρξε για τις αναγκαίες χρηματοδοτήσεις των εξαγγελιών που υποσχόταν η κυβέρνηση. Και αυτό το γεγονός δεν ισχύει μόνο για τα θέματα υγείας αλλά και για όλους τους άλλους τομείς. Με τη μετατροπή των ράντζων σε φορεία που στη συνέχεια ανακατανέμονται σε θαλάμους άλλων κλινικών για τη δημιουργία και μόνο εντυπώσεων δεν γίνεται εκσυγχρονισμός του συστήματος. Δυστυχώς για άλλη μια φορά γινόμαστε μάρτυρες μιας ανούσιας και ανέξοδης πολιτικής που το μόνο αποτέλεσμα που έχει είναι να κερδίζουν πολιτικό χρόνο τα κυβερνητικά στελέχη και η Νέα Δημοκρατία, και να χάνουν σε μέριμνα και υπηρεσίες από το κράτος οι πολίτες.