ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ 2005

Κύριοι Συνάδελφοι, Ως προεισαγωγική διατύπωση μπορούμε να πούμε ότι το αντικείμενο της συζήτησης και φέτος όπως και κάθε χρόνο, όταν ο προϋπολογισμός έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή, είναι η προσπάθεια παρουσίασης των μηχανισμών με τους οποίους γίνεται η ανακατανομή των πόρων, σύμφωνα με τη λογική ενός συστήματος στο οποίο μεταγράφεται η πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης και εξουσίας. Οι αριθμοί που ως υλικό μπαίνουν στο παιχνίδι, μερικεύουν στη συνέχεια τους συνολικούς μηχανισμούς που ισχύον για τομείς, περιοχές και χρονικές στιγμές και έχουμε έτσι μεγαλύτερη ευκρίνεια στην ανάγνωση των πινάκων, καλύτερη κατανόηση στο ειδικό βάρος των επί μέρους στοιχείων. Αν δεν το δούμε απ’ αυτή την οπτική τότε η ανάγνωση των τομών του προϋπολογισμού θα είναι στατική και τα συμπεράσματα θα βαρύνονται από μια λογιστική κατά το πλείστον υπόδειξη, αδύναμη να υπερβεί τη λογική των μέσων όρων που ισχύουν τη στιγμή της καταγραφής. Τα συγχρονικά λοιπόν στοιχεία του προϋπολογισμού, είτε αναφέρονται στα έσοδα, είτε στις δαπάνες δεν αρκούν παρά για μια μονοδιάστατη παρουσίαση των σχέσεων, που μέσα από πολλές διαμεσολαβήσεις μπορούν να αποκατασταθούν σε ένα άλλο επίπεδο: σ ‘ αυτό της δυναμικής ανάλυσης στα πλαίσια μιας διαχρονίας. Τη διαχρονία αυτή θα κατακτήσουμε παραθέτοντας ή αντιπαραθέτοντας περισσότερους προϋπολογισμούς –απολογισμούς προηγούμενων χρονικών περιόδων και τότε η καμπύλη θα αποκαλύψει τη μαγική εικόνα και η πολιτική σκέψη θα πρυτανέψει της οικονομικής ανάλυσης ή πιο συγκεκριμένα η πρώτη θα ερμηνεύσει σωστά τη δεύτερη.

Μετά απ’ αυτά τα προφανή και κοινότυπα εν πολλοίς , αλλά απαραίτητα να υπενθυμίζονται απ’ όποιον εντάσσει την προβληματική του σ’ αυτή τη σχολή σκέψης, έρχομαι να αναφερθώ πιο ειδικά σε ορισμένα ζητήματα του συζητούμενου προϋπολογισμού και που αφορούν σημεία της πιο ευαίσθητης κατά τη γνώμη μου πλευράς των εν λόγω τύπου κειμένου: τα στοιχεία των Δημοσίων επενδύσεων και τα δεδομένα που άπτονται αυτού που ονομάζουμε κοινωνικό κράτος. Τα στοιχεία της πρώτης κατηγορίας δηλαδή των Δημόσιων Επενδύσεων είναι τα εναύσματα θα ‘ λεγα για την άσκηση ή μη, μιας πολιτικής που σχετίζεται ευθέως με την ανάπτυξη, άρα με τη σταθερότητα και την μεγέθυνση της οικονομίας μιας χώρας και κατά συνέπεια με την αντιμετώπιση του μείζονος προβλήματος όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των περισσοτέρων χωρών, με το πρόβλημα δηλαδή της ανεργίας(Η τελευταία δημοσκόπηση δείχνει ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να θεωρούν την ανεργία ως το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα ). Και θα μου κανείς: « Μα μόνο στις δημόσιες επενδύσεις προσβλέπετε για αντιμετώπιση της ανεργίας, ζούμε σε μια κοινωνία και σε μια εποχή που η Ιδιωτική επένδυση είναι ο μοχλός που σπρώχνει τα πράγματα προς τα εμπρός. Είναι η Ιδιωτική πρωτοβουλία που και εσείς αποδέχεστε ότι φέρει το καταλυτικό βάρος στην προσπάθεια για να ανταπεξέλθει μια χώρα τόσο στις ανάγκες της εσωτερικής της διάρθρωσης όσο και στα πλαίσια του διεθνούς ανταγωνισμού». Δεν υποτιμώ καθόλου το ρόλο της ιδιωτικής επένδυσης κάθε άλλο μάλιστα. Όμως πιστεύω ότι η Δημόσια συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία δεν θα πάψει ποτέ να αποτελεί το θεματοφύλακα των ισορροπιών στο οικονομικό γίγνεσθαι από την άποψη των αναδιανομών προς όφελος των ασθενέστερων και κοινωνικό-οικονομικά λιγότερο δυνατών ομάδων του πληθυσμού. Έτσι λοιπόν για να χρησιμοποιήσω και εγώ ορισμένους αριθμούς από τα στοιχεία του προϋπολογισμού αναφορικά με τις δαπάνες, στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προβλέπεται για το 2005 μια μείωση της τάξης των 1550 εκατομμυρίων ευρώ σε σχέση με το 2004. Ενώ, για τη συνολική αύξηση των δαπανών για το επόμενο έτος, το ποσοστό αυξάνει μόνο κατά 4,8% έναντι 11,5% το 2004. Αν αυτό δεν αποτελεί σαφές στοιχείο λιτότητας και περιορισμένης οικονομικής πολιτικής εκ μέρους της Ν.Δ. τότε τι είναι και ποια επιχειρηματολογία μπορεί να υποστηρίξει το αντίθετο. Όμως η πολιτική της λιτότητας που διαπνέει τον προϋπολογισμό δεν σταματά στους αριθμούς που έχουν σχέση με αναπτυξιακό πλαίσιο αλλά επεκτείνεται δυστυχώς και στον περιορισμό των Δαπανών για το κοινωνικό κράτος και σπεύδω να τοποθετηθώ γι’ αυτό το ζήτημα- υπό την πίεση του χρόνου και των απειράριθμων στοιχείων που εμπίπτουν σ’ αυτό το τομέα. Σχεδόν επιγραμματικά λοιπόν και επιλεκτικά. Οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού και του προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ για την Υγεία και την Κοινωνική Αλληλεγγύη είναι μικρότερες το 2005 (2,77%) απ’ ότι το 2004- έστω και σε δεκαδικό νούμερο, αλλά σαφώς μικρότερες σε σχέση με τις προεκλογικές υποσχέσεις της Ν.Δ., που ως αντιπολίτευση διατύπωνε σε όλους τους τόνους το αίτημα να δοθούν περισσότερα χρήματα για την Υγεία. Σήμερα όχι μόνο δεν κάνει τίποτα γι’ αυτό, αλλά σε σχέση με τα περιβόητα χρέη των νοσοκομείων που υπολογίζονται πάνω από 2 δις ευρώ, δεν υπάρχει ούτε ένας κωδικός, δεν πιστώνεται ούτε ένα ευρώ για τα χρέη αυτά. Ποια απογραφική μέθοδο θα εφαρμόσει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και σε ποια βάση θα αποπληρωθούν τα χρέη αυτά; Σε ποιο κωδικό αναγράφονται τα χρήματα για τις νέες προσλήψεις στα νοσοκομεία; Στον τομέα της κοινωνικής Αλληλεγγύης, ένα μόνο παράδειγμα θα αναφέρω ως ερώτηση: Πως θα καλυφθεί η προεκλογική δέσμευση του κυβερνώντος κόμματος για την ένταξη στις πολύτεκνες των οικογενειών με 3 παιδιά αν δεν προβλέπεται καμία αύξηση του συνολικού ποσού που δίνεται για επιδόματα σ’ αυτή την κατηγορία (αντίθετα προβλέπεται μείωση κατά 4 εκ. ευρώ.) Στον περιορισμένο χρόνο που έχω, θέλω να αναφερθώ σε ένα τελευταίο ζήτημα που όμως έχει καταστεί μείζον πρόβλημα στο επίπεδο των δαπανών τόσο του Δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα και αυτό είναι το φάρμακο. Η φαρμακευτική δαπάνη ως ποσοστό της δαπάνης υγείας στην Ελλάδα αλλά και σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες αποτελεί αντικείμενο αναλύσεων στην κατεύθυνση της συγκράτησης της και του εξορθολογισμού της. Ένα από τα πιο διαδεδομένα εργαλεία συγκράτησης της φαρμακευτικής δαπάνης είναι η καθιέρωση της λίστας φαρμάκων( η οποία εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης και στην πλειοψηφικά των χωρών του ΟΟΣΑ), και στην οποία καταγράφονται τα αποτελεσματικά σκευάσματα εκείνα τα οποία δύνανται να χορηγούν οι ιατροί των ασφαλιστικών ταμείων. Έτσι οι γιατροί υποχρεώνονται καταρχήν να χορηγούν τα σκευάσματα εκείνα τα οποία τεκμηριωμένα επιφέρουν το βέλτιστο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα με τη μικρότερη δυνατή δαπάνη.

Η εφαρμογή της λίστας στην Ελλάδα (97) πέτυχε να συγκρατήσει σημαντικά τη φαρμακευτική δαπάνη ενώ παράλληλα το προσδόκιμο επιβίωσης των Ελλήνων βελτιωνόταν. Η κατάργηση της, χωρίς μια παράλληλη πρόβλεψη ενός εναλλακτικού θεσμικού πλαισίου αλλά και εργαλείων για τον έλεγχο της αλόγιστης συνταγογράφησης και της πολυφαρμακίας θα ανατινάξει τη οικονομική βιωσιμότητα των ασφαλιστικών οργανισμών και κατ’ επέκταση τη δημοσιοοικονομική σταθερότητα της χώρας. Έτσι η έλλειψη της λίστας χωρίς κανένα άλλο μηχανισμό ρύθμισης της φαρμακευτικής περίθαλψης , θα επιφέρει τουλάχιστον 30% αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης με αποτέλεσμα τα ασφαλιστικά ταμεία να χρειάζονται υπέρογκα ποσά για την χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Ήδη η αύξηση της δαπάνης για τα φάρμακα το 2004 εκτινάσσεται ως ποσοστό σε σχέση με το 2003 στο 22% σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΦΕΤ. Η συνολική ακαθάριστη δαπάνη δημόσια και ιδιωτική για τα φάρμακα φτάνει το ποσό των 5,302 εκ. ευρώ σύμφωνα με πρόβλεψη που βασίζεται σε οικονομετρική προβολή η οποία με τη σειρά της εδράζεται σε μηνιαία στοιχεία από χωριστές χρονοσειρές νοσοκομειακής κατανάλωσης και πωλήσεων από φαρμακεία. Η δε καθαρή δαπάνη είναι σύμφωνα με την ίδια πρόβλεψη 5,042 εκ. ευρώ μείον 500 περίπου εκ. ευρώ από επανεξαγωγές , δηλαδή έχουμε τελικά 4,5 εκ.ευρώ. Αν συνυπολογίσουμε στο μέτρο της κατάργησης της λίστας, την τάση που επικρατεί διεθνώς των ever greening patents σε σχέση με τα νέα φάρμακα, δηλαδή στην όλο και συχνότερη εισαγωγή στην αγορά, ελαφρώς διαφοροποιημένων φαρμάκων ιδίου τύπου μιας αειθαλούς και ανανεούμενης πατέντας, τότε καταλαβαίνουμε ότι η πρόβλεψη που κάναμε παραπάνω για ετήσια αύξηση του σκέλους της δημόσιας δαπάνης στο 30% για το φάρμακο, μόνο εξωπραγματική δεν είναι.

Υπ’ αυτήν την έννοια οφείλουμε και σήμερα που συζητάμε τον προϋπολογισμό να πάρουμε υπ’ όψη αυτά τα νούμερα να προειδοποιήσουμε για το τι μέλλει γενέσθαι στον τομέα αυτό και νέους κωδικούς που ενσωματώνουν αυτή τη δαπάνη. Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι , Ο χώρος της υγείας και της πρόνοιας καθώς και της κοινωνικής αλληλεγγύης κινδυνεύει να τρωθεί καίρια από την πολιτική της φιλελεύθερης αντίληψης – βλέπε κατάργηση της λίστας- και από αντίστοιχα μέτρα όπως ο θεσμός των ανωνυμοεταιρικών σχημάτων που παρεισφρέουν στην οικονομική διαχείριση της υγείας . Ο προϋπολογισμός που συζητάμε σήμερα δεν δίνει απαντήσεις σε αυτού του τύπου τα προβλήματα αφού δεν αποτυπώνονται στα μεγέθη του, μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων πάντα σε σχέση με την προστασία των εργαζομένων και των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων. Με βάση αυτά τα δεδομένα και αυτή την προβληματική στο υφάδι του τεύχους που κρατάμε σήμερα στα χέρια μας καθώς και με τις παρατηρήσεις των υπολοίπων συναδέλφων του ΠΑΣΟΚ σε άλλους τομείς της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης, καταψηφίζω τον προϋπολογισμό. ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΕΡΛΕΠΕ-ΣΗΦΟΥΝΑΚΗ